Wytse Bouma is betrokken bij het expeditieteam Emmerhout Energieneutraal 2027. De wijk heeft de ambitie om in 2027 energieneutraal te zijn. Inwoners voorop! Ze worden hierbij ondersteund door onder andere de gemeente Emmen, provincie Drenthe, Lefier, Domesta, Woonservice Drenthe en de Huurdersfederatie. Wytse interviewde Gert en Ilonka Moorman, huurders van een tussenwoning van Domesta.
‘Verduurzaming is toch de toekomst. De hele wereld zal moeten verduurzamen. Emmerhout moet in 2027 energieneutraal zijn. Dus toen Domesta met de vraag kwam welke huurders mee wilden doen aan dit experiment hebben wij ons aangemeld.’
Gert en Ilonka Moorman huren een tussenwoning van Domesta aan de Laan van het Kinholt 496. Voor zichzelf waren ze wel bezig met besparen. Thermostaat graadje lager, niet te lang douchen en zo. Dus toen Domesta via Facebook huurders benaderde om mee te doen aan het experiment ‘10x anders warm’ hoefden ze daar niet lang over na te denken.
Kan het ook anders
Gert Moorman bezorgt dagelijks kranten in de buurt en ziet dus ook hoe Lefier met bezig is met verduurzaming van haar woningen. ‘Ik heb daar geen oordeel over, maar ik heb daar wel een beeld bij. Bij al die woningen is een grote kast achter het huis geplaatst voor de warmtepomp. Dan denk ik zou het ook anders kunnen? En die kast maakt me een lawaai. Dan denk ik daar hoef ik toch niet onder te liggen?’ De familie Moorman heeft nu ook een warmtepomp, echter deze is op het dak geplaatst. Ilona: ‘Wij horen hem wel af en toe aanslaan. Het is niet dat het overlast geeft, het is niet extreem, maar we horen hem wel.’ Het was de keuze van Vaillant, de leverancier van de warmtepomp, om deze op het dak te plaatsen.
Eigen inbreng
‘Ons werd gevraagd of we een idee hadden wat we zouden willen’ vertelt Ilona. ‘Maar wat we weten hebben we van horen zeggen. Daarom hebben we op de informatieavond voor alle huurders die meedoen aan dit ‘10x anders warm’ gezegd: Laat maar zien wat er mogelijk is. We zijn er echt blanco ingestapt.’ Gert: ‘Domesta heeft ons aan Vaillant gelinkt en meneer de Haan van dit bedrijf is hier een aantal keren geweest om zo samen te bepalen hoe kunnen we dit het beste aanpakken.’
De aanpassingen
De aanpassingen die uiteindelijk werden voorgesteld waren het plaatsen van een warmtepomp, nieuwe beglazing, de radiatoren vervangen door lage temperatuur convectoren en 10 dubbele zonnepanelen op het dak. Dit werd aan Domesta doorgegeven en in december 2018 werden de werkzaamheden uitgevoerd. In tegenstelling tot de woningen van Lefier waar als het ware een schil om heen wordt geplaatst om ze te verduurzamen is aan de buitenkant van de woning van de familie Moorman niets te zien, behalve van een afstandje de waterpomp op het dak. Domesta denkt dat deze aanpak daarom in iedere woning van Domesta in Emmerhout toepasbaar is. Dus ook bij het zogenaamde gespikkeld bezit. Woningblokken die uit koop- en huurwoningen bestaan. Omdat de aanpassingen alleen aan de binnenkant van de woning zijn gedaan hoeft niet iedereen in het blok mee te doen of dezelfde maatregelen te treffen.
Waterbed
Aanvankelijk was het ook nog de bedoeling dat er een waterbed onder de woning zou worden geplaatst. ‘Dit is een bak die onder de vloer onder de hele woning door wordt geplaatst waarmee het regenwater gereguleerd naar de wijk wordt afgevoerd,’ legt Gert uit. ‘Maar omdat de vloer al geïsoleerd was met een dikke laag pur bleef er te weinig ruimte over om een dergelijke bak te plaatsen.’
Nieuwsgierig maar afwachtend
Buren zijn wel nieuwsgierig, maar hebben niet meteen iets ‘dat willen wij ook’. Volgens Ilona heeft dat te maken met onwetendheid, maar ook dat Domesta huurders benaderde via Facebook. Ilona schat in dat heel veel van hun naaste buren niet op Facebook zitten. ‘En ik denk ook dat ze gewoon afwachten tot Domesta met voorstellen komt.’ De werkzaamheden hebben precies 5 dagen geduurd. ‘De jongens hebben flink doorgewerkt. Misschien ook omdat het toen net heel koud was,’ lacht Ilona. ‘Wij mochten niets doen. Zij gingen alles aan de kant zetten en later terugzetten. En uiteindelijk werd alles schoongemaakt en lieten ze de boel netjes achter.’
Verwarmingsplaat
In de doucheruimte is een verwarmingsplaat geïnstalleerd. Ilona: ‘Eerder zaten er kleine elektrische kacheltjes in. Daar is een plaat voor in de plek gekomen die de douche moet verwarmen.’ Het is dus geen designradiator. ‘Het is gewoon een plaat aan het plafond,’ legt Gert uit, ‘het is beetje hetzelfde idee als je een winkel binnenloopt waar ze zo’n verwarmingselement boven de deur hebben hangen.’ Aan de ververwarmingsplaat is een afzuiger gekoppeld die automatisch een teveel aan CO2 afvoert.
Vacuümglas
Niet alle voorgestelde aanpassingen zijn overigens uitgevoerd. De beglazing is nog niet vervangen. Dit wordt later in het jaar gedaan als de buitentemperatuur wat aangenamer is. Omdat de kozijnen nog in goede staat zijn wordt er vacuümglas geplaatst. Dit is vier keer dunner dan het bekendere triple glas, maar heeft dezelfde isolatiewaarde.
Besparingen
Wat deze aanpassingen aan besparing oplevert is nu nog niet te zeggen. ‘Je moet het over een jaar zien. In de zomer heb je veel langer licht. Dan zullen de zonnepanelen veel meer rendement hebben dan nu,’ legt Gert uit. ‘Het enige dat we al wel merken is dat het gasverbruik enorm omlaag is gegaan,’ vult Ilona aan. ‘We denken wel zo’n 60%. En dan praten we dus niet over geringe bedragen die bespaard worden. Het elektriciteitsverbruik is momenteel iets hoger, maar dat heeft natuurlijk ook te maken met dat dagen nog niet zo lang zijn, waar Gert het net over had.’
Comfort
‘De warmte is helemaal geweldig. De blokradiatoren zijn door lage temperatuurconvectoren vervangen. Je merkt de warmte is heel anders,’ vertelt Gert enthousiast. Ilona: ‘We hebben de thermostaat nu eigenlijk standaard op 18℃ staan, terwijl we die eerder op 19,5 of 20 hadden staan.’ ‘Hij werkt op gevoelsthermostaat. Als de thermostaat denkt het is half graadje te koud, gooit hij hem iets omhoog.’
Elektrisch koken
De familie Moorman kookt nu nog op een gasfornuis, maar deze wordt vervangen door een elektrische kookplaat. Ilona: ‘Normaal gebeurt dat niet daar zorg je als huurder zelf voor. Het was dan ook wel even een welles nietes. Wij gaven aan dat we wel elektrisch wilden gaan koken. Toen heeft Domesta gezegd dan regelen wij een kookplaat en de installatie daarvan, maar moet je zelf voor het vervangen van de pannen zorgen. Mooie deal toch?’